Koemelkallergie

De meeste baby's krijgen wel eens last van babykwaaltjes. Ze kunnen darmkrampen krijgen, huiduitslag of huilen erg vaak. Op zich niets ernstigs, maar als het lang aanhoudt is het verstandig langs de huisarts te gaan. Je kind kan dan namelijk last hebben van koemelkallergie. 

Hoe ontstaat koemelkallergie?

Koemelkallergie is volgens het Voedingscentrum de meest voorkomende voedselallergie bij baby's. Ongeveer 5 % van alle Nederlandse baby's heeft er last van. Dit is niet zo heel gek, want tijdens hun eerste levensjaar drinken ze vooral melk. Niet alleen baby's die met de fles gevoed worden, maar ook kinderen die borstvoeding krijgen kunnen koemelkallergie ontwikkelen. Als de moeder namelijk zelf melk drinkt kunnen sporen van koemelkallergie in de borstvoeding terecht komen.

Normaal gesproken worden de eiwitten die in koemelk voorkomen in het maag-darmkanaal afgebroken in kleinere brokken. Bij baby's werkt de darm nog niet optimaal en kunnen grotere, niet volledig verteerde eiwitten in het bloed terecht komen. Veel kinderen merken hier niets van, maar bij sommigen gaat het lichaam antistoffen aanmaken tegen deze eiwitten. Dit kan leiden tot reacties als eczeem, spugen, luchtwegklachten en darmkrampen.

Waar zit koemelk in?

Als je er zeker van wilt zijn dat je zelf geen koemelk binnenkrijgt, is het verstandig goed uit te zoeken waar koemelk in zit. Zo kan koemelkeiwit voorkomen in melk, yoghurt, karnemelk, vla, pudding, koffiemelk, kwark, zure room, kaas, smeerkaas, ijs en bepaalde vruchtensappen. Er kunnen ook koemelkeiwitten zitten in roomboter, margarine, vleeswaren, paneermeel, brood, koekjes, gebak en chocolade.

Bij het Voedingscentrum kan je een lijst opvragen met merkartikelen, dat een handig hulpmiddel kan zijn als je boodschappen gaat doen. Wil je zelf in de winkel aan de slag, dan moet je oppassen bij producten met de volgende ingrediënten:

- melk, melkpoeder, melkbestanddelen - wei, weipoeder - caseïnaat, caseïne, melkeiwit - margarine

Symptomen herkennen

Hoe zie je of je kind een koemelkallergie heeft? Deze vraag is niet makkelijk te beantwoorden. De oorzaken en symptomen van koemelkallergie lopen uiteen en in principe kan ieder kind een allergie ontwikkelen. Baby's die koemelkallergie hebben, krijgen dat vaak voordat ze vier maanden zijn. Klachten die op latere leeftijd beginnen hebben vaak een andere oorzaak. Onderstaande klachten kunnen symptomen zijn van een koemelkallergie:

1. Onrustig drinken 2. Vermoeidheid 3. Huidklachten (eczeem, pukkels, huiduitslag, oedeem, galbulten) 4. Oogklachten (rode en/of jeukende ogen) 5. Onrustig en slecht slapen 6. Maag en/of darmproblemen (met kracht spugen, obstipatie, chronische diarree, kramp) 7. Lang en ontroostbaar huilen 8. Luchtwegproblemen (piepende ademhaling, kortademingheid, hoesten, benauwdheid) 9. Neusklachten (verstopte neus, loopneus, niesen) 10. Groeiachterstand

Misschien zie je in bovenstaande lijst een van de klachten staan waar je kind ook last van hebt. Dit hoeft niet direct te betekenen dat je kind koemelkallergie heeft. Veel symptomen hebben vaak andere oorzaken. De meeste kinderen met koemelkallergie krijgen 2 of meer symptomen in 2 of meer organen. 

Om te checken of je kind koemelkallergie heeft kun je een test doen die is samengesteld door nutricia op koemelkallergie.nl. Deze test is, zoals de website zelf ook al aangeeft, alleen een check. Als je denkt dat je kind koemelkallergie heeft kun je het beste contact opnemen met je huisarts.

Voorbereiden bezoek arts

We kunnen het niet vaak genoeg herhalen, maar maak bij twijfel of ongerustheid een afspraak met je arts. Je kunt beter een keer teveel komen dan te weinig. Tijdens een afspraak kan het natuurlijk voorkomen dat je door vermoeidheid of stress bepaalde vragen niet kunt beantwoorden. Daarom kun je beter van tevoren een aantal dingen klaar leggen om mee te nemen.

1. Gedragsnotitieboek

Als je vermoedt dat er iets is kun je het beste een paar dagen lang het gedrag van je kind noteren. De eetgewoonten, slaapgewoonten, het soort voeding en de redenen waarom je bezorgd bent. Denk aan ontroostbaar huilen, huiduitslag of een van de andere onderstaande symptomen. Schrijf ook op wanneer de symptomen zich voordoen.

2. De grootste zorgen

Wat zijn nu echt de belangrijkste, terugkerende klachten? De arts zal dit graag willen weten. Hoe vaak doen de klachten zich voor en hoe reageert de baby erop? Zorgt uitslag er bijvoorbeeld voor dat je kind gaat krabben of huilt hij alleen?

3. Familiegeschiedenis

Zorg dat je een lijst hebt met allergieën die in de familie voorkomen, zowel van vaders- als moederskant. Denk ook aan voedselallergieën voor niet alleen koemelk, maar ook soja, eieren, tarwe, pinda's, noten of vis. Ook allergieën als hooikoorts, astma en eczeem kunnen op een vergrote kans op koemelkallergie wijzen.

4. Voedingsinformatie

Noteer het merk flesvoeding als je die geeft en neem dat mee naar de afspraak. Je arts kan je misschien een ander merk adviseren.

Wanneer is mijn kind van de allergie af?

Ongeveer de helft van de kinderen die een allergische reactie op koemelk krijgen, raken dat na de eerste verjaardag weer kwijt. De kinderen waarbij dat niet gebeurd, raken meestal de allergie rond hun vierde of vijfde verjaardag weer kwijt. 1 tot 2 % van de kinderen die erg last hebben gehad van de koemelkallergie blijven hun leven lang de allergie houden. Om te kijken of je kind na een jaar nog steeds allergisch is kan je in overleg met je arts proberen of je kind koemelk kan verdragen.

Alternatieven voor koemelk

Voor baby's met een koemelkallergie die geen borstvoeding meer krijgen zijn er genoeg alternatieven. Je kan hierbij denken aan donormelk of kunstvoeding zonder koemelkbestanddelen. Afhankelijk van de leeftijd van het kind kan koemelk ook vervangen worden door rijstemelk, kamelenmelk, kokosmelk, amandelmelk of havermelk (het liefst een combinatie van twee of meer soorten die je afwisselt). Probeer wel op te letten dat je kind de vitaminen en eiwitten die normaal gesproken uit melk gehaald worden via andere voedingsmiddelen binnen krijgt. Geitenmelk kun je beter niet nemen, omdat veel kinderen daar ook allergisch op reageren door een gelijkenis in de eiwitten. Voor een lijst met koemelkvrije producten kun je op de website van het Voedingscentrum kijken.

Tip: Verander pas van voeding na een gesprek met je arts. Als je arts de voeding voorschrijft kun je die declareren bij je zorgverzekeraar.

Koemelkallergie of lactose-intolerantie

Koemelkallergie wordt vaak door elkaar gehaald met lactose-intolerantie. Het heeft beiden met melk te maken toch? Dat wel, maar beide klachten zijn verder erg verschillend. Een koemelkallergie is een allergische reactie tegen de eiwitten uit de melk. In melk zitten verschillende soorten eiwitten en de allergie kan op een van deze eiwitten slaan. Lactose-intolerantie is het onvermogen om lactose, de belangrijkste koolhydraat uit melk, te verteren. De symptomen kunnen echter wel overeen komen. Denk aan misselijkheid, kramp, winderigheid en diarree. Je huisarts kan door middel van een lactose-intolerantie test of een koemelk eliminatie-provocatietest zien of je kind een van deze allergieën heeft.

Bronnen: Voedingscentrum, dokterdokter, NVK (Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde, Stichting Voedselallergie.