Draagmoederschap | Alles over een draagmoeder op een rij

Veel mensen weten wel wat draagmoederschap inhoudt. Het kan de oplossing zijn voor mensen met een kinderwens die niet zelf op natuurlijke wijze een kindje kunnen krijgen. Maar wat komt hier nu allemaal bij kijken, wat is er mogelijk en waar moet je rekening mee houden? In dit artikel beantwoord ik alle vragen die je kunt hebben over draagmoederschap.

Wat is een draagmoeder?

Een draagmoeder is een vrouw die voor iemand anders een kindje draagt en baart. Op deze manier een kindje krijgen wordt vaak gedaan door stellen met een kinderwens die zelf niet op de natuurlijk manier zwanger kunnen raken.

Wensouders

Stellen die zelf niet op de natuurlijke manier een kindje kunnen krijgen en daarom gebruik (willen) maken van een draagmoeder, worden ‘wensouders’ genoemd.

Vormen van draagmoederschap

Er zijn twee vormen van draagmoederschap, namelijk laagtechnologisch en hoogtechnologisch. Beiden hebben hun eigen voor- en nadelen. Ga dus samen met je partner goed in gesprek over welke vorm je voorkeur heeft en waarom.

Laagtechnologisch draagmoederschap 

Bij laagtechnologisch draagmoederschap wordt de draagmoeder via kunstmatige inseminatie bevrucht met het zaad van de wensvader. Hierbij is de draagmoeder dus de genetische moeder en de wensvader de genetische vader.

Als er sprake is van een homoseksueel vrouwelijk koppel of als de man onvruchtbaar is, kan er gebruik worden gemaakt van een zaaddonor. Deze inseminatie kan ook zelf thuis worden gedaan, met behulp van een spuit zonder naald. Dit noemt men zelfinseminatie. Deze methode heeft een slagingskans van 15% per maand.

Hoogtechnologisch draagmoederschap

Bij hoogtechnologisch draagmoederschap wordt er een eicel van de wensmoeder gebruikt. Deze wordt in een laboratorium via IVF of ICSI door een zaadcel van de wensvader bevrucht. Hierna wordt de embryo in de baarmoeder van de draagmoeder geplaatst. Bij dit kindje zijn de wensouders dus ook de genetische ouders van het kindje.

Per poging is er 25% kans op succes en er zullen maximaal drie pogingen gedaan worden. Deze optie is duurder dan de laagtechnologische methode.

Mag iedereen een draagmoeder inschakelen?

Draagmoederschap is helaas niet voor iedereen mogelijk. Er zitten strikte regels aan vast voor mensen die een draagmoeder willen inschakelen. Wensouders die in aanmerking komen voor draagmoederschap zijn:

• Wensmoeders met een ernstige aandoening, waardoor een zwangerschap levensbedreigend en/of ongewenst is
• Wensmoeders die geen baarmoeder hebben, maar wel functionerende eierstokken
• Wensmoeders met een beschadigde of misvormde baarmoeder
• Wensmoeders met het MRK-syndroom
• Wensmoeders bij wie er sprake is van ernstig gevaar voor de gezondheid als zij zwanger zou worden, bijvoorbeeld na eerdere complicaties
• Wensmoeders met een ernstige erfelijke overdraagbare ziekte
• Homoseksuele wensouders

Voorwaarden draagmoeder bij hoogtechnologisch draagmoederschap

Daarnaast gelden er ook wat voorwaardes voor de draagmoeder, specifiek bij de keuze voor hoogtechnologisch draagmoederschap:

• De draagmoeder moet handelen vanuit een ideëel motief en krijgt hier dus geen vergoeding voor.
• De draagmoeder is lichamelijk en geestelijk gezond.
• De draagmoeder is in het verleden zonder problemen zwanger geweest en bevallen (geen keizersnede).
• De draagmoeder mag ook geen verhoogd risico op complicaties hebben tijdens een zwangerschap.
• De draagmoeder moet bereid zijn om zich tijdens de periode van behandeling en zwangerschap aan afgesproken gedragsregels te houden.
• De partner van de draagmoeder moet schriftelijk instemmen en de contracten mede ondertekenen.
• De draagmoeder is jonger dan 45 jaar.
• De draagouders moeten de Nederlandse nationaliteit hebben, de Nederlandse taal beheersen en in Nederland wonen.

Procedure draagmoederschap

Als aan alle voorwaarden voor draagmoederschap is voldaan, gaat het traject van start. Deze stappen doorloop je als je gebruikmaakt van een draagmoeder:

1. Allereerst moet je een draagmoeder vinden. In Nederland is een oproep voor draagmoederschap verboden. Je moet het dus met je eigen netwerk en omgeving doen. Laat mensen weten dat je op zoek bent en ga het gesprek aan.
   
   
2. Draagmoederschap is een ontzettend persoonlijke overeenkomst. Praat hier dus heel goed over. Zorg dat er een solide wederzijds vertrouwen is. Laat je tijdens deze periode ook even adviseren door een advocaat.
   
   
3. Hierna moet je kiezen voor welke vorm van draagmoederschap je gaat en hier de juiste begeleiding bij zoeken.
   
   
4. Voordat de zwangerschap een feit is, moet je contact zoeken met de Raad voor de Kinderbescherming. Ze zullen daar waarschijnlijk zeggen dat dit nog te vroeg is, maar noteer de gegevens van degene met wie je gesproken hebt en bel nadat het officieel is opnieuw. Het komt voor dat ze zeggen dat je eerder had moeten bellen, maar dan heb je de contactgegevens om te bewijzen dat je dit hebt gedaan.
   
   
5. Na de geboorte zal de rechter het gezag moeten overzetten naar de wensouders. Dit gebeurt, zonder complicaties, binnen drie maanden. Na een jaar is het voor de wensouders mogelijk om juridisch ouderschap te krijgen door middel van adoptie.

Juridische regels rondom het ouderschap

In Nederland is er helaas nog geen speciale wetgeving op het gebied van draagmoederschap en juridisch ouderschap. Eind 2011 is er een poging gedaan om dit onderwerp serieus aan te pakken, maar daar is tot nu toe nog geen gevolg aan gegeven.

Belangrijk om te weten is dat de wensouders bij de geboorte niet automatisch de juridische ouders zijn van de baby. De draagmoeder en eventueel haar partner zijn de juridische ouders met gezag over het kind.

Om als wensouders juridische ouders met gezag te worden, zijn er meerdere stappen die doorlopen moeten worden. Hoe dit proces loopt is afhankelijk van de situatie van de wensouders (nationaliteit, woonsituatie, burgerlijke staat). Daarom is het aan te raden om je als wensouders vooraf erg goed juridisch te laten informeren over de stappen die je moet doorlopen en de risico’s die het met zich meebrengt.

Bronnen: Rijksoverheid, Zwangervooreenander, Freya, Fiom