Borstontsteking (mastitis) tijdens borstvoeding - wat te doen?

Borstontsteking, ook wel mastitis genoemd, is een vervelende kwaal waar je last van kunt krijgen als je borstvoeding geeft. Het doet flink zeer en je kunt je behoorlijk ziek voelen. Hoe krijg je een borstontsteking en wat is eraan te doen? Lees snel verder!

Wat is een borstontsteking (mastitis)?

Een borstontsteking (mastitis) is een ontsteking in de borst, die samen kan gaan met een infectie. Als de doorstroming van de moedermelk niet goed is, bijvoorbeeld door een verstopt melkkanaaltje, kan de de melk te lang in je borst blijven staan of je borst te vol raken. Gelukkig is er wel snel wat aan een borstontsteking te doen, waardoor de borstvoeding niet in gevaar hoeft te komen als je er nog graag mee door wil gaan.

Verstopping of ontsteking

Als je een verstopt melkkanaal hebt, spreek je van een verstopping. Meestal heb je dan een gevoelige of pijnlijke harde plek in de borst. Je huid is dan vaak rood en voelt warm aan. Als je ook nog verhoging, koorts of een grieperig gevoel hebt, is de kans groot dat je een borstontsteking hebt.

Symptomen borstontsteking

Een borstontsteking heb je meestal aan één borst. Er zijn verschillende symptomen waar je mastitis aan kunt herkennen:

• je borst is pijnlijk, rood en gezwollen
• je borst voelt warm aan
• het voeden doet pijn
• je hebt verhoging of koorts
• je kunt een ziek, grieperig gevoel hebben
• je kunt een zwelling of harde plek in je borst voelen (dit zijn de verstopte melkkanaaltjes)

LEES OOK: 12 feitjes over borstvoeding die je vast nog niet wist

Oorzaken borstontsteking

Een verstopt melkkanaaltje is vaak de oorzaak van de borstontsteking. Maar hoe raakt zo’n kanaaltje dan verstopt? Dat kan verschillende oorzaken hebben:

• je baby drinkt de borst niet goed leeg (mogelijk overproductie)
• een te klein borstschild bij het afkolven, waardoor de borst niet goed geleegd wordt
• je baby drukt je borst steeds op dezelfde plaats in (vanwege steeds dezelfde voedingshouding)
• jouw vinger die op je borst drukt om het neusje van je baby vrij te houden
• op je buik slapen
• te plotseling stoppen met borstvoeding
• een knellende beha/top
• strakke banden van een draagzak of rugtas

Andere oorzaken van een borstontsteking kunnen zijn:

• tepelkloven
• spruw (schimmelinfectie)
• vermoeidheid en/of stress
• lage weerstand
• verkoudheid/griep
• slechte hygiëne
• te kort tongriempje van je baby
• verandering van de frequentie van voeden (bijvoorbeeld wanneer je baby ‘s nachts gaat doorslapen)

Tepelkloven zijn een van de meest voorkomende oorzaken van een borstontsteking. Via de kapotte huid van je tepels kunnen bacteriën in je borst komen. Omdat je tepel zo pijnlijk is, lukt het voeden vaak ook minder goed, waardoor de kans op een verstopping weer groter is. Verzorg je tepels dus goed!

Fotocredits: Sabrina Nieuwstraten

Wat te doen bij een (dreigende) borstontsteking?

Als je een borstontsteking hebt of je dreigt er eentje te krijgen, is het vooral belangrijk dat je veel rust neemt en de moedermelk goed laat doorstromen. Wat je daarvoor kunt doen is het volgende:

- Leg je baby op de juiste manier aan. Als je hierover twijfelt, schakel dan een huisarts of (nog beter) lactatiekundige in om je hierbij te helpen.

- Leg je baby zo vaak mogelijk aan. Doe dit eerst aan je zieke borst en laat hem die helemaal leegdrinken. Drinkt je baby ‘m niet helemaal leeg, kolf de rest dan af. Bij de volgende voeding leg je je kind weer eerst aan die borst.

- Als voeden te pijnlijk is, leg je baby dan eerst aan je ‘goede borst’ om de toeschietreflex te stimuleren. Wanneer de melk stroomt, wissel je van kant en laat je je baby alsnog je zieke borst helemaal leegdrinken. Als dat echt niet gaat, kolf dan regelmatig je zieke borst leeg. Let op dat je hiervoor een goed passend borstschild gebruikt!

- Je andere borst moet ook leeg (anders krijg je daar hetzelfde probleem), dus kolf die af als je kind aan je zieke borst genoeg gedronken heeft en niet méér wil.

- Voordat je gaat voeden: neem een warme douche of maak je borst warm met warme (natte) doeken of kompressen. Hierdoor gaan de melkkanaaltjes meer open staan, waardoor de baby je borst makkelijker leeg kan drinken. 

- Tijdens het opwarmen en het voeden of kolven: masseer je borst, vanaf de buitenkant richting de tepel. ‘Duw’ de melk de juiste richting op.

- Probeer verschillende voedingshoudingen uit. Door dit af te wisselen, wordt je borst steeds op een andere manier en vanuit verschillende hoeken gestimuleerd.

- Wanneer je klaar bent met voeden, kun je met een koud kompres tegen je borst de pijn en spanning wat verlichten. 

- Neem rust: met of zonder koorts, kruip in bed!

- Eventueel mag je paracetamol nemen tegen de pijn en koorts. Kies wel een paracetamol die geschikt is voor vrouwen die borstvoeding geven en neem niet meer dan de maximaal aanbevolen hoeveelheid.

Niet stoppen met borstvoeding

Je bent misschien geneigd om te stoppen met borstvoeding geven als je een borstontsteking hebt, maar dat is juist niet slim. De ontsteking zal erger worden als de melk in je borst blijft zitten. Daardoor wordt het risico op een abces ook groter en dat wil je natuurlijk niet. Stoppen met borstvoeding kun je dus het beste pas doen wanneer je weer beter bent.

Wanneer naar de huisarts?

Als je met de tips die we hierboven hebben genoemd na 24 uur nog geen verbetering ziet, is het verstandig om langs de huisarts te gaan. Die kan een antibioticakuur voorschrijven. Vertel er dan wel bij dat je nog borstvoeding geeft, want dan krijg je een variant die niet schadelijk is voor je baby.

Wanneer een borstontsteking niet behandeld wordt, kan er een abces ontstaan. Wacht dus niet te lang met de stap naar de dokter!

LEES OOK: Borstvoeding afbouwen - hoe pak je dat aan?

Borstontsteking voorkomen

Om een borstontsteking te voorkomen of het niet nog een keer te krijgen, zijn er een aantal dingen die je kunt doen:

• Laat allebei je borsten altijd goed leegdrinken. Lukt je kindje dit niet, kolf ze dan leeg.
• Wissel regelmatig van voedingshouding, zo worden alle melkkanaaltjes goed leeggedronken.
• Een goede hygiëne is belangrijk: was je handen en verzorg je tepels, bijvoorbeeld met kokosolie of een zalf als Bepanthen of PureLan.
• Leg je baby op de juiste manier aan.
• Lukt het aanleggen niet goed, schakel dan een lactatiekundige in om je van advies te voorzien.

Het gaat over

Met de juiste behandeling duurt een borstontsteking meestal maar een paar dagen. Je voelt je even goed ziek, maar echt: het gaat over! Daarna kun je (als je dat wil) weer volop genieten van het geven van borstvoeding.

Bronnen: borstvoeding.com, lalecheleague.nl, oeiikgroei.nl